М.ЦЭЦЭГ


УИХ-ын өнгөрсөн баа­сан гаригийн  хурал­даанаар Засгийн газраас өргөн барьсан Тэсэрч дэл­бэрэх бодис, тэсэл­гээний хэрэгслийн эргэлтэд хя­налт тавих тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг хэлэлцэв. Уул уурхайн салбар эрчимтэй хөгжиж, ашигт малтмалын томоо­хон ордууд эдийн засгийн эргэлтэд орж буйтай хол­боотойгоор тэсрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгслийн үйлдвэрлэл, хэрэгцээ, импорт эрс нэмэгдэж буй өнөөгийн нөхцөлд энэ төрлийн хууль бус эргэлтээс үүдсэн хэрэг зөрчил цөөнгүй гарч, улс орны аюулгүй байдал, хү­ний эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчин, иргэд, бай­гууллагын өмч хөрөнгөд ноцтой үр дагавар учруулж болзошгүй байгаа тул энэ төслийг  боловсруулжээ. Тиймээс онцгой аюул учруулж, олныг хамарсан гамшиг үүсгэх магад­лалтай энэхүү хэрэгслийн үйлдвэрлэл, импорт, хэ­рэглээний эргэлтэд хяналт тавихтай холбоо­той ха­рилцааны зохицуу­лалтыг нарийвчлан, боловсронгуй болгох шаардлагаар Засгийн газраас энэ оны нэгдүгээр сарын 31-нд уг төслийг өргөн мэдүүлжээ.

Гишүүн Д.Лүндээ­жанцан өмнөх парламентын үед хоёр жилийн нүүр үзсэн энэ хуулийн төсөл дээр Аж­лын хэсэг сайн ажил­ласан ч хууль гараагүй шалтгаан, уг хууль тогтомжийн биелэлтэд тавих хяналтыг хэрэгжүүлэх чиг үүрэг Батлан хамгаалан яаманд ногдож байсан бол одоо энэ үүргийг Уул уурхайн яаманд шилжүүлснээр гарч болох сайн, муу үр дагаврыг лавлав. Энэ асуултад Д.Ганхуяг гишүүн хариулахдаа 2008-2012 оны хооронд хоёр ч хуулийн төсөл хэлэлцсэн. Ерөнхийдөө дундын хувилбарыг олж хамтын удирдлагын бүтцэд шилжиж байгаа, хажууд нь хараат бус мэргэжлийн шинжээч нар ажиллана гэсэн бол Л.Болд гишүүн “Батлан хамгаалах яамны эрх мэдэл дутаагүй, үндсэн чиг үүргийн яам болж байгаа тул аюулгүй байдалтай холбоотой асуудлуудыг нь тус яам хариуцна. Түрүүчийн Засгийн газрын үед сайн зөвшилцсөн дээрээ  мэргэжлийн зөвлөл бий болгож, хяналтын меха­низмыг нь сайжруулаад явах ёстой юм” гэв.

Мөн С.Бямбацогт гишүүн “Тэсэрч дэлбэрэх бодис бол стратегийн ач холбогдол бүхий бүтээгдэхүүн. 2050 он хүртэл Монгол Улс эдийн засгийн өсөлтөөрөө дэлхийд тэргүүлж явна гэсэн прогноз байгаа, энэ хөгжил уул уурхайн салбарт тулгуурлах учир тэсэлгээний хэрэгсэлтэй холбоотой асуудлыг хэлэлцэх нь зүйтэй” гээд тэсэрч дэлбэрэх бодисын зориулалтыг бага зэрэг өөрчлөхөд л үндэсний аюулгүй байдалд нөлөөлөх зэвсэг болох магадлалтайг анхааруулж ийм хэрэгсэл­тэй хол­боотой гадны хө­рөн­гө оруу­лалтыг хэрхэн хяз­гаар­лах талаар асуугаад эдийн засгийн салбарт нэн ач хол­бог­долтой бүтээг­дэхүүнийх нь хувьд ЭЗБХ-гоор хэлэлцүүлэх  хоёр байнгын хорооны Ажлын хэсэг хуулийг тулхтай хэлэлцэх нь зүйтэй гэлээ.

Зөвхөн АБГББХ-гоор хэлэлцэх нь учир ду­таг­далтай гэдэг дээр  Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны дарга Г.Баярсайхан ч санал нэгдсэн бөгөөд дэлхийд гэмт халдлага, терроризм ихээхэн гарч байгаа өнөөгийн нөхцөлд хөдөө аж ахуйн салбарт ашигладаг азотын гури­лын бордоо, шүү гэх мэт химийн бодис нь тэсэрч, дэлбэрэх бодисын түүхий эд болдгийг сануулж, тус байнгын хороогоор ч дав­хар хэлэлцүүлж, хамтарсан Ажлын хэсэг байгуулж болох юм гэлээ.