Д.БОЛОРМАА

Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, цагдаагийн хурандаа Б.Билэгт “шинэч­лэл” нэрээр халаа, сэлгээг баруун, солгойгүй хийж байна. Тэрээр ажлын ур чадвар, гүйцэт­гэх чадвар, манлайлах ур ухаанаас илүүтэй өмнөх даргын “хүн” гэсэн хард­лагаар албан тушаалаас нь чөлөөлж буй гэнэ. Хэдий­гээр цагдааг гэмт бүлэг­лэлийг хайцаалдаг, авлига авдаг, хүнд сурталтай гэ­сэн шүүмж­лэл байдаг ч үүнийг бүгдэд хамаатай мэтээр ойлгоход учир дутаг­­далтай. Сайны хажуугаар саар гэхчилэн цагдаагийн албаар далимдуулан улс төр, бизнесийнхний  “гар, хөл” болж бусдыг хариуц­лагаас чөлөөлж шанд нь авлига авдаг нэгэн байхыг үгүйсгэхгүй. Харин энэ нь бүгдэд хамаатай биш гэд­гийг ойлгох учиртай. Тухайлбал, өөрийн­хөө санаачлагаар хэлт­сийнхээ хэдэн бор цагдааг орон байртай болгож, аж­лын байраа өнгө үзэмжтэй болгон стандарт гээчийн тухай ярьж чаддаг бол­госон гавьяатай дарга тэдний дунд байна. Дээ­рээс нь гэмт хэрэг илрүү­лэхдээ эрүүгийн болон мөр­дөн­гийн хэргээр гарамгай мэргэш­сэн шижигнэсэн олон залуу байна. Тэдний ур чад­варыг өнөөгийн “гэмт хэрэгжсэн” нийгэмд хайр, найргүй ашиглаж зүт­гүүлэх нь цаг­даад ашиг­тай. Тухайлбал, эрүүгийн гүйцэтгэх ажил­лагааг А-Я хүртлээ эзэм­шиж Эрүү­гийн цагдаа­гийн газрыг хэсэг хуга­цаанд удирдаж явсан цаг­даагийн хуран­даа С.Ганбат болон Нийг­мийн хэв журам хамгаалах газ­рыг толгойлж явсан цаг­даагийн хурандаа Б.Ган­зориг нарыг нэрлэж болно. Тэгвэл өдгөө цагдаад хийсэн юм, хэлэх үгтэй албан хаагчдаа “Хо­шууч генерал Д.Сандаг-Очир чамайг дарга бол­госон учраас өөрчиллөө.  Энэ бол шинэчлэл. Залуу үеийн төлөөлөл цагдаад цахиур хагална” хэмээж байгаад дургүйцэх хүн олон байна. Тэд өнөөгийн албан тушаалд хүрэхийн тулд дорж хаяж 20-35 жил хоёргүй сэтгэлээр зүтгэж ирсэн. Харин хэн нь, хэн байв гэдгийг цагдаа төдийгүй ард түмэн дүгнэлтээ хийсэн байх. Энэ нь өнөөгийн  “шинэч­лэл” нэрээр газар, хэлт­сийн дарга болсон албан хаагчдыг сайн, муу гэж дүгнэх гэсэн юм биш.  Тэдний удирдах ур чадвар, шинэчлэлийг өөрөөсөө эхлүүлсэн гэх санаач­лагын  үр дүн гарах бо­лоогүй. Цаг хугацааны явцад АН болоод Хууль зүйн сайд Х.Тэмүүжиний “хүн” үү эсвэл нүдээ олсон томилгоо байсан эсэх нь тодорно.  Ер нь цагдаа хүн  хэнийг ч ялгалгүй энэрч хүндэтгэх, нинжин сэт­гэлтэй, ухаарч ойлгох чад­вартай уян хатан шийд­вэртэй, уур уцаар­гүй, дог­шин дээрэлхүү аран­шингүй, үнэнч шудар­гыг эрхэмлэдэг тийм нэгэн цогц хүн байх учиртай. Цагдаа хүн эгэл түмэндээ халх нөмөр нь, харин хууль зөрчигчдөд харанга нь юм.

 АЙМГИЙН ДАРГА НАРЫГ ТЭТГЭВЭРТ ГАРГАВ

 Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, цагдаагийн хурандаа Б.Билэгтийн 31 хурандаад ажлаа өгөхийг шаардсан шаардлага хүргүүлсэн. Энэ нь зөвхөн хэлтсийн даргын албанаас дээш албан тушаал хамаарч байна. Харин хэлтсийн дэд даргаас эх­лээд тасаг, хэс­гийн дарга, ахлах мөрдөн байцаагч, эрүүгийн цаг­даа, хэв жу­рам сахиулагч гээд тоол­бол 200-гаас хол давна. Ингээд ажлаа өгөх шаард­лагыг хүлээн авсан хурандаа нарыг нэрлэе. Тэдний олонхийг нь “Хийл­гэх ажил гарвал хэлнэ. Одоохондоо гэртээ бай” хэмээн нөөцөд авсан бол цөөнгүй хэсгийг тэт­гэврийн насанд хүрсэн гэх үндэслэлээр гавьяаны ам­ралтад нь хүчээр гар­гажээ. Зарим нэгийг нь алба сэл­гүүлэн ажиллуулж байна.

ДОЛООН МӨРДӨГЧИЙГ “ААВ ЧИНЬ ХУРАНДАА” ГЭХ ШАЛТГААНААР АЛБАНААС ӨӨРЧИЛЖЭЭ

 Б.Билэгтийн томилгоо үүгээр дууссангүй. Цолоо аваад удаагүй, цагдаадаа уусч муу нэрийг нь “хүр­тэж” амжаагүй идэр залуус хүртэл багтаж бай­на. Тодруулбал, УМБГ-т мөрдөгч  байсан залуусыг “Аав чинь цагдаагийн хурандаа юм байна. Чи аавынхаа нэр нөлөөгөөр энэ албанд ирээ юу” хэ­мээн дүүргүүдийн цаг­даагийн хэлтэст шил­жүүлж орхив. Энэ нь эцгийнхээ гүйцэтгэж яваа хүнд хүчир албыг үргэлж­лүүлэхээр сэтгэл шулууд­сан мөрдөгчдийг “Мэргэ­жил өвөллөө” хэмээн бу­руутгаж буй хэрэг юм. Эцсийн дүндээ хүчний байгууллага тэр дундаа цагдаад мэргэжил өвлөх нь түгээмэл үзэгдэл. Ах, дүүгээрээ мафи болоод нэгэндээ хяналт тавьж чадахгүй болсон бүлэглэл цагдаад бий юу гэвэл бий. “Хөвгүүдээ УМБГ-т оруулсан нь хурандаа эцгийн нэр нөлөө орсон гэж үзэх нь учир дутагдалтай. Тэднийг ямар сургууль төгссөн, ажлын ур чадвар, гэмт хэрэг илрүүлэх ур ухаан, хамт олонч байдлаас эхлээд шударга зарчимыг нь харгалзах ёстой байсан юм” гэж хэлэх хүн байна. УМБГ-аас “хөөгдсөн” долоон залуугийн хувьд эзэмшсэн мэргэжлээрээ гологдох шалтгаан алга. Тэд ОХУ-ын Дотоод явдлын яамны харьяа цагдаагийн академи, их дээд сургуулиудад удирдах ажилтан болон баклавр, магистрт суралцан дүүргэсэн юм байна. Ингээд хурандаа аавын “нөлөө”-гөөр УМБГ-аас дүүргийн цагдаад шилж­сэн залуусыг нэрлэе.

1.Мөрдөн байцаагч Г.Тамир /Түүний аав Дундговь аймгийн цаг­даагийн дарга, цагдаагийн хурандаа Ч.Ганболд. Гэвч саяхан аавыг нь тэтгэвэрт гаргасан/

2.Мөрдөн байцаагч Ц.Билгүүн /Түүний аав нь ЦЕГ-ын Автобаазын дарга байсан цагдаагийн ху­рандаа н.Цэвээнлхаацал/

3.Мөрдөн байцаагч С.Сүхболд /Түүний аав цагдаагаас өөр салбарт ажилладаг/

4.Мөрдөн байцаагч Н.Баяржаргал /Түүний аав нь ЦЕГ-ын Дотоод хяналт шалгалт, аюулгүй байдлын хэлтсийн даргаар ажиллаж байсан цаг­даа­гийн хурандаа н.Нэргүй/ нарын долоон залуугийн албыг өөрчилжээ.

Ажил албыг нь өөрчилсөн, тэтгэвэрт гаргасан, халсан хурандаа нарын тоо 47-д хүрч байна. Албан ёсоор бүртгэгдсэн нь 63 гэнэ. Энэ нь зөвхөн хэлтсийн даргаас дээшхи албан тушаалтнуудын тоо.