Э.МИЙГАА
Индийн нэрт тогооч, зохиолч, олон нийтийн идэвхтэн Санжийв Капур энэ онд World Food Prize Foundation-аас гаргадаг “Top Agri-Food Pioneers” жагсаалтад нэрлэгдэж Дес Мойнс хотод болсон Borlaug Dialogue арга хэмжээний үеэр уг алдартай хүндэтгэлийг хүлээн авлаа. Энэ шагнал нь хүнсний тогтолцоо, хангамж, тэжээллэг чанарыг сайжруулахад онцгой үүрэг гүйцэтгэсэн дэлхийн түвшний хувьсгалчдыг тодруулдаг байна.
Капурын ажил-бүтээл нь зөвхөн гастрономи төдийгүй улс орон даяар хүүхэд, боловсролын байгууллагуудын хоол хүнсний хангамж, био тэжээллэг бүтээгдэхүүнүүдийг сурталчлах түүнд тулгуурласан шоу, төсөл болон түншлэлийн хэлбэрээр өргөн хүрээнд явагдсан гэдгээрээ онцлог. Тэрбээр HarvestPlus Solutions-тэй хамтран явуулж буй Nutri-Pathshala хөтөлбөрийн хүрээнд алслагдмал мужуудын сургуулиудад зориулан био тэжээллэг хоолнуудыг хүргэхэд тэргүүлж 150000 гаруй хүүхдэд зориулан 2.5 сая орчим тэжээллэг хоол өгөх ажлыг дэмжсэн талаар World Food Prize-ийн товч танилцуулга тодруулж байна.
Шагнал гардуулах ёслолд оролцогчид, мэргэжилтнүүд Капурын гол гавьяаг “тэжээллэг боловсролыг олон нийтэд ойртуулж, нутгийн түүхий эдэд тулгуурласан тогтолцоог сурталчилсан” үйлстэй холбон үнэлжээ. Түүний ухаалгаар боловсруулсан амьдралд хэрэглэх хоолны жорууд, сургалтын программууд нь эцэг эх, багш, фермерүүдийн хоорондын харилцааг сайжруулж, тэжээлийн чанарыг хямд өртөгтэйгээр ахиулах механизм болсон гэдгийг олон тайлбар онцолж байна.
Дэлхийн бусад орнуудад ч хүнсний аюулгүй байдал, тэжээллэг чанарыг сайжруулах санаачлагууд эрчимжиж байгаа энэ үед World Food Prize-ын Top Agri-Food Pioneers жагсаалт нь шинэ санаачилга, технологи, бодлого, нийгмийн ухаалаг шийдлүүдийг дэлхий нийтэд харуулж буй чухал индикатор болжээ. Энэ оны жагсаалтад Капурын хамт нийт 39 хүн болон байгууллага орж, хүнсний тогтолцоог шинээр зураглах олон талт санаачлагуудыг төлөөлж байна.
Капурын жишиг нь нутгийн бүтээгдэхүүн, орон нутгийн боловсруулалт, сургуулийн хооллох системд био тэжээллэг бүтээгдэхүүн нэвтрүүлэх нь хэрхэн үр дүнтэй байж болохыг харуулж байна. Монголын алслагдсан сум, сургуулиудад ч ижил төрлийн хөтөлбөр хэрэгжүүлбэл хүүхдийн хоол тэжээл сайжрах боломжтой. Хүнсний хаалттай, ложистикийн сорилт бүхий оронд хүртээмжтэй, орон нутгийн түүхий эдэд тулгуурласан шийдлүүд зардлыг бууруулж, нутгийн фермерүүдэд шинэ зах зээл нээж өгнө.
World Food Prize-ийн мэдээллээр энэ төрлийн санаачилгуудыг амжилттай болгохын тулд хувийн хэвшил, төр, олон нийтийн байгууллагуудын тогтвортой түншлэл шаардагддаг гэдгийг онцолж байна.
Санжийв Капурын энэхүү шагнал нь хоол, тэжээл, нийгмийн зорилготой инновацийг бодлого, хамтын ажиллагаанд хэрхэн амжилттай холбож болохыг харуулсан жишээ болжээ. Монголын хувьд ч сум, аймагт хэрэгжүүлэх боломжит Nutri-Pathshala зэрэг төслүүдийг судалж, жижиг хэмжээний пилот хөтөлбөрүүдийг эхлүүлэх нь үр дүнтэй байж болох юм.
Эх сурвалж: zms.mn
