Б.ДАМДИН-ОЧИР
Нийслэлд энэ жил хэд хэдэн гүүрэн гарц, гүүр, зам барихаар төлөвлөөд байгаа. Энэ үеэр зарим замыг хааж, автомашины дугаарын хязгаарлалтыг нэмэгдүүлэх эсэх талаар иргэдийн саналыг авч байна. Саналыг маргааш авч дуусна.
Тэгвэл энэ талаар нийслэлийн удирдлагууд нийтэд танилцуулсны маргааш МАН-ын генсек Д.Амарбаясгалан цахим хуудсаараа дамжуулан НИТХ-ын дарга С.Амарсайхан, Нийслэлийн Засаг дарга Су.Батболд нарт хаягласан санал илгээжээ.
Тэрээр Турк улсад ажлаар явж байгаа учир ийн цахимаар саналаа явууллаа гэсэн байв.
Мөн Д.Амарбаясгалан МАН-ын генсекийн зэрэгцээ НИТХ-ын төлөөлөгчийн сонгуульт ажилтай. Тэгэхээр тэр энэ талаар саналаа хэлэх эрхтэй гэсэн үг.
Гэхдээ түүний саналд анхаарал татсан зүйл нэлээд байна.
Тэрээр “...Таксины үйлчилгээ үзүүлэх эрхгүй мөртлөө ачаалал ихэсгэж байгаа хувийн тэргийг журамлах, торгох, жолоодох эрхийг хаах маягаар хөдөлгөөний ачаалал бууруулах хэрэгтэй. Учир нь гурван машин тутмын нэг нь зорчигч хайсан байдалтай түгжрэлд нөлөөлж байгаа. Мөн орон нутгийн дугаартай автомашин хотод ирж такси үйлчилгээ хийн мөнгө олдог” гэсэн байв.
Мөн маргааш нь энэ талаараа тодруулж “...Замын түгжрэлийг бууруулах талаар цагдаагийн байгууллагын төлөөлөлтэй уулзаж байхад замын ачааллын 40-50 хувь нь хотын төв хэсгээр явж, үйлчлүүлэгч хүлээж, нэгдүгээр эгнээнд зогсдог, хувиараа таксинд явдаг машинуудтай холбоотой гэж ярьдаг. Машинтай хүн болгон шахуу такси үйлчилгээ эрхэлдэг болчихсон ийм хот гэж дэлхийд байхгүй шүү дээ. Тиймээс энэ асуудлыг ямар нэг байдлаар журамлах нь зөв.
Xувийн машинаараа таксинд явдаг иргэдэд албан ёсны зөвшөөрөл олгож, бүртгэлжүүлэх, стандарт, дүрэм журмыг хатуу баримталдаг болох зэрэг ажил хиймээр байна. Шөнө оройн цагаар ийм хувийн таксинд сууж яваад эд зүйлээ мартаж буух, дээрэмдүүлэх, хүчиндүүлэх хэргүүд нэлээд гардаг учраас хувиараа таксинд явдаг жолооч нарыг бүртгэлжүүлснээр ийм гэмт хэргүүд арилах болно. Нөгөө талаас ажил хийж мөнгө олж байгаа хэн ч гэсэн төрдөө татвар төлөх үүрэгтэй тул хувиараа такси үйлчилгээнд явж байгаа жолооч нарыг албан ёсны болсноор татвараа төлөх боломж гарна” гэсэн тайлбарыг хийжээ.
Д.Амарбаясгалангийн хэлээд байгаа саналын хариултыг захын таарсан хүнээс асуухад л хэлээд өгөхөөр байна.
Тэрээр “...Гурван машин тутмын нэг нь зорчигч хайсан байдалтай түгжрэлд нөлөөлж байгаа” гэжээ. Тэгвэл гурван жолооч тутмын нэг нь суух хүн хайж явах энэ нөхцлийг хэн бүрдүүлсэн юм бэ. МАН-ын генсек, НИТХ-ын төлөөлөгч, ноён Д.Амарбаясгалан шиг улстөрчид шүү дээ.
Ер нь Д.Амарбаясгалангийн хэлээд байгаачлан төв замаар зорчигч хайгаад явж байгаа хүмүүс чинь зээлээр авсан машиныхаа өрийг төлж, бас дээрээс нь амьдралаа залгуулах гэж яваа л юм. Хэрэв тэр зөв тоолсон бол зам дээгүүр яваа гурван жолооч тутмын нэг нь ийм асуудалтай байна гэсэн үг.
Тэднээс МАН-ын генсек Д.Амарбаясгалан татвар авна гэжээ. Тэдний энэ ажлыг халтуур гэдэг юм. Халтуур буюу энэ түр ажлыг төрөөс биш өөрсдөө аргаа барахдаа бий болгосон “ажлын байр” нь байгаа юм. Хар зах дээр тэрэг түрж, гурил үүрдэг халтууртай яг адилхан. Тэгэхээр тэрэгчин, ачигчийн ажил олж хийж амьдралаа залгуулж байгаа хүмүүсээс бас татвар авч, бүртгэлжүүлэх үү?
Үүнээс гадна Д.Амарбаясгалан”...Машинтай хүн болгон шахуу такси үйлчилгээ эрхэлдэг болчихсон ийм хот гэж дэлхийд байхгүй” гэсэн байна. “...Наад үгээ Дэлгэртээ л хэл” гэдэг киноны үг бий. Түүн лүгээ МАН-ын генсек Д.Амарбаясгалан энэ үгийг цаадуулдаа л хэлэх хэрэгтэй. Товчхондоо, түүний энэ үг бол эрх баригчдын өөрсдөдөө тавьсан дүн юм.
Дээрээс нь энэ Улаанбаатар хотын авто замын ерөнхий сүлжээ ердөө 349 мянган хүн амтай, 10 044 буюу хүн амын ердөө 2.9 хувь нь л автомашинтай байхаар тэртээ 1975 оны ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу баригдсан. Тэр тооцоогоор хотын хүн амын даацын дээд тал нь 400-500 мянган байна гэж үзсэн байдаг юм.
Гэтэл өнөөдөр Улаанбаатарт 1.3 сая хүн амьдарч, 500-аад мянган автомашин хөлхөж байна.
Хамгийн эмгэнэлтэй нь хотын автозамын сүлжээг өргөтгөх боломж бараг байхгүй. Хэдэн жилийн өмнөөс албан тушаалтнууд, улстөрчид нийслэлийн газрыг ямар ч хот төлөвлөлт, хотын ирээдүйг нь харалгүй эмх замбараагүй олгож, наймаа панзны хэрэгсэл болголоо гэж яригдсаар байгаад л ийм болсон. Тийм болохоор түгжрэлийн буруутан нь халтуурчид буюу хувиараа такси үйлчилгээ эрхлэгчид лав биш байгаа биз.
Тэгээд ч өнөөдөр нийслэлийн удирдлагууд дэлхийтэй хөл нийлүүлж, хөгжлийн туйлд хүрсэндээ гүүрэн гарц тавих тухай яриад байгаа юм биш. Дээр хэлсэн шалтгааны улмаас л доогуур биш дээгүүр зам, гарц тавих гээд байгаа юм.
Тийм болохоор МАН-ын генсек, НИТХ-ын төлөөлөгч, ноён Д.Амарбаясгаланд нэг үг дайя. Улстөрч хүн амнаасаа гарч байгаа хий болгоныг анзаарч, анхаарч, судалж байх ёстой.
Гэтэл эрх баригч намын ийм том дарга ямар ч судалгаагүй, шинжилгээгүй, бодлогогүйгээр ард түмний эсрэг гэчихэд хол зөрөхөөргүй “санал” хэлчих шиг боллоо. Учир нь нийслэлийн төв замаар, хөдөөгийн хээр талаар машинтай, морьтой давхиж яваа хүн бүрээс Монголын ард түмэн бүрддэг билээ.
Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин
