- С.Чинзориг, Н.Төмөрхүү нар сонгуулиар архи тараасан эсэхийг Дээд шүүх нөгөөдөр болох хурлаараа хэлэлцэнэ-
Ө.СОНОР

Өнгөрсөн хугацаанд МАН-ынхан “Архи тараалаа гэхэд архины үйлдвэрийн эзэн шиг яаж байхав, мөнгө тараалаа гэхэд банкны захирлыг хэрхэн гүйцэхэв” хэмээх мессежийг Өвөрхангайд идэвхтэй тарааж амжжээ. Харин АН-ынхан “СЕХ-ны дарга өөрчлөгдсөн. Одоо Тойргийн хорооны шийдвэр манай талд гарна” хэмээн ярьж яваа дуулдана.
Маргаангүй сонгууль гэж манайд ямар болох биш. Сурч, дадсан заншлаараа өнгөрсөн УИХ-ын сонгуулийн дүнг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэж хэд, хэдэн нэр дэвшигч гомдол нэхсэн юм. Тэднээс Өвөрхангай аймагт АН-аас нэр дэвшиж өрсөлдсөн Г.Батхүү, Д.Зоригт нарын гомдлыг хоёр ч шатны шүүхээр хэлэлцсэн боловч эцсийн шийд гаралгүй гурван сар гаруйн хугацаа өнгөрч байна. Өөрөөр хэлбэл УИХ Өвөрхангайнхны төлөөлөлгүй дээрх хугацааг өнгөрөөв. Саяхан төсвийн тодотгол хийхэд тус аймгийн төсвөөс 45 тэрбум төгрөг хассан нь УИХ-д ямар ч төлөөлөлгүй байсных гэж иргэд нь гомдоллож байсан. Ингэхэд Өвөрхангайд УИХ-ын сонгуулийн үеэр яг юу болсон талаар уншигчдадаа сануулъя. Өнгөрсөн парламентын сонгуулиар тус аймагт МАН-аас С.Чинзориг,Н.Төмөрхүү, АН-аас Г.Батхүү, Д.Зоригт, МАХН-МҮАН-ын “Шударга ёс” эвсэлээс Г.Шийлэгдамба нарын хүмүүс нэр дэвшиж өрсөлдсөн. Мэдээж өөр бусад намаас нэр дэвшигчид байсан ч гол өрсөлдөөн дээрх таван хүний дунд явсан юм. Сонгуулийн дүн гарахад МАН-аас нэр дэвшигч С.Чинзориг , Н.Төмөрхүү, АН-аас нэр дэвшигч Г.Батхүү, Д. Зоригт гэсэн дарааллаар жагссан байж. Өвөрхангай аймагт бүртгэгдсэн 80 гаруй мянган сонгогчдоос С.Чинзориг 47, Н.Төмөрхүү 43 хувийн санал авч ялалт байгуулсан гэсэн мэдээг СЕХ-ноос танилцуулсан юм. Үүнтэй зэрэгцэн дээрх хоёр нэр дэвшигчийн араас жагссан АН-ын гишүүд МАН-ын нэр дэвшигчдийг сонгогчдод архи, чихэр, мөнгө тараасан, насанд хүрээгүй хүүхдүүдийг сонгуулийн сурталчилгаандаа ашиглаж хууль бусаар ялалтад хүрсэн хэмээн шүүхэд өгсөн билээ. Өвөрхангайд юу болсон тухай Г.Батхүү хэвлэлд ярихдаа” С.Чинзориг, Н.Төмөрхүү нар бид хууль зөрчөөгүй гэж огт ярихгүй байгааг анзаарч байгаа биз. Гэтэл шүүх асуудлыг хэлэлцсэн явц буруу л гэж шүүмжлээд байгаа. Бодит байдалд юу болсон, шүүх ямар нотолгоог үндэслэн шийдвэрээ гаргасныг дурдья. МАН-аас Өвөрхангайн тойрогт нэр дэвшигчид сурталчилгааны явцад Сонгуулийн тухай болон бусад хууль, тогтоомжуудыг ноцтой зөрчсөн үйлдлүүд гаргасан. Ардчилсан намаас нэр дэвшигч Д.Зоригт бид хоёр, мөн аймгийн Ардчилсан нам тэдгээр зөрчлийн талаар тухай бүрт нь тойргийн хороо болон Сонгуулийн ерөнхий хороонд мэдэгдэж, өргөдөл гаргаж байсан. Тухайлбал, насанд хүрээгүй хүүхдүүдийг сурталчилгааны ажилд дайчилж, сарын 150 мянган төгрөгийн цалин өгч байгаа нь баримтаар тогтоогдсон.. Үүний дагуу тойргийн хороо хуралдаад хууль зөрчиж байгаа үйлдлээ зогсоохыг сануулж байна гэдэг албан бичгийг МАН-д өгөөд өнгөрсөн. Уг нь хуулийн дагуу бол нэр дэвшигчийн жагсаалтаас хасагдах үндэслэл юм. Гэтэл тойргийн хороо хууль зөрчсөн тэрхүү үйлдэлд нь хуулийн дагуу арга хэмжээ аваагүй гэсэн үг. Хууль зөрчсөн гэдгийг нь зөвшөөрсөн ч хуулийн дагуу арга хэмжээ аваагүй. Мөн орон нутгийн иргэдээр зуучлуулан айл болгонд “Н.Төмөрхүүг дэмжээрэй” гэж хэлээд архи тараасан. Орон нутаг дахь “MCS” компанийн гэрээт борлуулагчид Н.Төмөрхүүгийн туслах нь мөнгө тушааж их хэмжээний архи авсан баримт нь бий. Архи болон хүнсний зүйлийг сумд руу тарааж байна гэдэг иргэдийн мэдээллийн мөрөөр бид шалгаж үзээд бүх зүйлийг баримтжуулж авсан юм. Архи бэлгэнд авсан, тараасан, зуучилсан хүмүүс үүнийгээ нотолж ярилцлага өгсөн, мэдэгдэл гаргасан баримтууд бий. Мөн сурталчилгаанд ажилласан 18 нас хүрээгүй хүүхдүүдийн яриа, мөнгө тарааж байгаа бичлэг байна. Энэ бүхнийг СЕХ, тойргийн хороонд өгөхөд хууль зөрчсөн үйлдэл мөн эсэхийг нь хуулийн байгууллагаар тогтоолгож ир гэдэг шаардлага тавьсан. Тэгээд л бид цагдаа шүүхэд хандсан. Шүүх хууль зөрчсөн үйлдэл гэдгийг нь тогтоож, шийдвэрээ гаргасан. Ийм л юм болсон” хэмээсэн байв.
Ингээд АН-аас нэр дэвшигч Д.Зоригт амьдран суудаг газрынхаа харьяаллын дагуу нийслэлийн Хан-Уул дүүргийн шүүхэд гомдол гаргаж шүүх гомдлыг нь онцгой ажиллагааны гэх журмаар санал хураалт болсон өдрөөс хойш зургаа хоногийн дараа шуурхай хэлэлцээд Н.Төмөрхүү, С.Чинзориг нар хууль зөрчсөн гэх шийдвэр гаргасан юм. Нэгэнт шүүхийн шийдвэр гарсан тул СЕХ тэр хоёрын нэрийг Ерөнхийлөгчид айлтгалгүй орхисон билээ. Түүнээс хойш МАН-ын нэр дэвшигчид давж заалдаад өнгөрсөн наймдугаар сарын 20-нд болсон Нийслэлийн шүүхийн шийдвэрээр Хан-Уул дүүргийн шүүхийн шийдвэр хүчингүй болсон. Нийслэлийн шүүх дээрх хэргийг үйлдэгдсэн гэж үзэж буй газар болох Өвөрхангайн шүүхээр шийдвэрлэх, хэргийг мөрдөн байцаалтад буцааж цагдаагийн байгууллагынхнаар дахин шалгуулах хэрэгтэй гэж үзсэн юм. Түүнээс хойш энэ асуудал нэг мөр бололгүй өнөөг хүрч байна. Одоо байдал ямар байгаа гэвэл АН-ынхан Дээд шүүхэд хандаж, МАН-ынхан Тойргийн хорооны шийдвэрийг яаралтай баталгаажуулах хүсэлтэй гэв. Өнгөрсөн хугацаанд МАН-ынхан “Архи тараалаа гэхэд архины үйлдвэрийн эзэн шиг яаж байхав, мөнгө тараалаа гэхэд банкны захирлыг хэрхэн гүйцэхэв” хэмээх мессежийг Өвөрхангайд идэвхтэй тарааж амжжээ. Харин АН-ынхан “СЕХ-ны дарга өөрчлөгдсөн. Одоо Тойргийн хорооны шийдвэр манай талд гарна” хэмээн ярьж яваа дуулдана.
Ийнхүү Өвөрхангай аймгийг төлөөлж УИХ –д суух хоёр гишүүний маргаан гурван сарыг дамнан үргэлжиллээ. Энэ хэргийг Өвөрхангай аймгийн Цагдаагийн газрынхан шалгаад прокурорт зохих баримт, бичгүүдийг нь хүлээлгэн өгсөн гэв. Харин дээд шүүхийн хурал нөгөөдөр болохоор товлогджээ.