Ч.ЗОТОЛ
Жил бүрийн гуравдугаар сарын 8-нд манай Төрийн ордон одонт эхчүүдийн өргөө болж хувирдаг. “Мянган ээжийн чуулга уулзалт” хэмээх ээжүүдийн баяр энэ жил долоо дахь удаагаа болж өнгөрлөө. “Одонт эхчүүдийн холбоо” ТББ-ын тэргүүн Б.Мөнхтуяа УИХ-ын гишүүн байхдаа анх санаачлан тухайн үеийн төрийн тэргүүн, Монгол Улсын гурав дахь Ерөнхийлөгч Н.Энхбаярт санал оруулснаар төрлийн язгуур, төрийн тулгуур болсон ээжүүдийн баярыг Ерөнхийлөгчийн ивээл дор зохион байгуулдаг уламжлал тогтсон. Энэ жил уламжлалын дагуу Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж чуулга уулзалтад оролцов. “Хүч” бөөний төв, “Батбайгаль” компани ээжүүдийн баярыг ивээн тэтгэж, урлаг соёлын төлөөлөгчид ая дуугаа өргөлөө.
Чуулга уулзалтыг “Одонт эхчүүдийн холбоо”-ны тэргүүн, УИХ-ын гишүүн асан Б.Мөнхтуяа нээж хэлсэн үгэндээ “Чуулга уулзалтад жил бүр мянган ээж оролцдог ч тэдний ард доод тал нь тав, дээд тал нь 8-9 хүүхэд, ач, зээ нарыг нь оруулах юм бол жил бүр 20-30 мянган хүний баяр болдог. Анх 1957 онд АИХ-ын тэргүүлэгчдийн зарлигаар олон хүүхэд төрүүлж өсгөсөн ээжүүдэд “Алдарт эх” төрийн одонг олгож эхэлсэн. Үүний дараа 2007 онд өндөр настан С.Санатхан гуайн санал болон миний санаачлагаар олон хүүхэд төрүүлсэн ээжүүдэд мөнгөн тэтгэлэг олгох тухай хууль батлагдсан юм. Ийнхүү “Алдарт эх”-ийн одонтой, олон хүүхэд төрүүлж өсгөсөн ээжүүд дахин төрийн халамжид орж, хайр ивээлийг нь хүртсээр байгаа билээ. 2010 онд УИХ-ын тогтоол гарч, “Алдарт эх”-ийн одон олгох нөхцлийг дахин хөнгөрүүлсэн. Үүний дүнд дөрвөн хүүхэд төрүүлсэн ээж хоёрдугаар зэргийн одон, зургаан хүүхэд төрүүлсэн ээж нэгдүгээр зэргийн одон авах болсон. Үүний зэрэгцээ “Алдарт эх”-ийн одонтой ээжүүдийн төрөөс авах тэтгэмж хоёр дахин нэмэгдсэн”-ийг онцлов.
Б.Мөнхтуяа 2007 онд Хэнтий аймгийн Өлзийт суманд албан томилолтоор явж байхдаа иргэдтэй уулзалт хийхэд нэгэн эмэгтэй эхчүүдийн тэтгэлэг, тэтгэмжийн асуудлаар санал хэлсэн нь монгол хэлний багш, олон хүүхдийн ээж С.Санатхан гуай байсан гэнэ. Тэрхүү саналын дагуу хуулийн төсөл санаачлан боловсруулсан нь УИХ-аар батлагдсан байна. Есөн хүүхдийн ээж С.Санатхан гуай чуулга уулзалтад жил бүр уригдаж ирдэг хүндтэй зочдын нэг юм. Тэр үеэс одонтой ээжүүд эвлэлдэн нэгдэж “Одонт эхчүүдийн холбоо” ТББ байгуулан Б.Мөнхтуяаг тэргүүнээр сонгож өнөө хүртэл ажиллаж байгаа юм.
Тэрээр цааш хэлэхдээ “Монгол хүний генийг хадгалах, монгол цусаа цэвэр авч үлдэх нь монгол төрийн үндэсний аюулгүй байдлыг амин чухал асуудлын нэг юм. Монголын үрс олон болох ёстой, бид олуулаа болох ёстой. Энэ бол монгол төрийн алтан хайрцагны бодлого билээ. Энэ бодлогын илрэл нь төр хүүхдүүдээ мөнгөн тэтгэмж олгож байсан. Одоо ч олгож байгаа. Мөн хүүхэд төрүүлсэн ээжүүдэд мөнгөн тэтгэмж олгож байна. Цаашид ч ээжүүд маань төрөөсөө олон сайхан дэмжлэг, тэтгэлгийг хүртэх боломжтой. Монгол үндэстэн хөгжих үндэс суурь нь гэр бүлд байдаг. Гэр бүл дотор эмэгтэй хүн, ээжүүд ихээхэн үүрэгтэй. Ээжүүд хүүхдээ өсгөнө, сурч боловсроход анхаарахаас эхлээд олон үүрэг гүйцэтгэдэг. Түүнээс гадна төрийн төвшинд бодлого боловсруулахад өөрсдийн саналыг нэмэрлэж, дамжуулж байна. Тэдгээрээс заримыг уламжлахад бага настай хүүхэдтэй ээжүүдийн ажлын цагийг 1-2 цагаар богиносгож өгөөч гэсэн санал байна. Ийм бодлого баримталж байгаа албан газар, компанийг татварын бодлогоор дэмжих хэрэгтэй юм. Цэцэрлэгийн шаардлага ямар их хэрэгтэйг бүгд мэдэж байгаа. Гадаадын зарим улсад цэцэрлэг олныг байгуулж, түүний зэрэгцээ ээжүүдийг хүүхдээ харах, өсгөх боломжоор хангаж байна. Нэг жишээ хэлэхэд, намайг Шведэд ажлаар явж байхад Их хурлын танхимын доод талд цэцэрлэгтэй. Залуу ээжүүд төрийн бодлого боловсруулахад оролцохын зэрэгцээ, хүүхдээ хөхүүлэх, тэдэндээ цаг гаргах боломжтой юм билээ. Ийм байдлаар цэцэрлэг олныг байгуулж, ээжүүдээ дэмжиж, тэдний санхүүгийн асуудалд тус дэм болох хэрэгтэй байна. Түүнчлэн 1-12 насны хүүхдийг сургуульд сургахдаа өдөр алгасаж сургавал ямар вэ гэсэн саналыг ээжүүд гаргаж байна. Хүүхдийг залхаахгүй, “жаахан биед нь тохирсон цагаар хичээлүүлж байх хэрэгтэй юм. Төрийн тэргүүн “Улсын сайн иргэнээсээ, иргэний сайн хүүхдээсээ, хүүхдийн сайн номоосоо” гэж хэлсэн байдаг. Ийм иргэнийг төлөвшүүлэхэд дээр өгүүлсэн ээжүүдийн саналыг харгалзаж үзээсэй гэж хүсэх байна” гэв. Мөн тэрээр эхчүүдийн эрхийг хамгаалах өдөр чуулган хийж буйн утга учир нь юу байхыг онцлоод хэдийд ээжүүдийн эрүүл, аюулгүй, амар амгалан амьдрах нөхцөл хангагдах вэ гэвэл гэр бүлдээ, нийгэмдээ эрхээ эдлэх нөхцөл бүрэн хангагдаж байж ийм боломжтой болохыг онцлон тэмдэглэв.
“Мянган ээжийн чуулга уулзалт” Ерөнхийлөгчийн ивээлд болж, төрийн тэргүүн хүндэтгэл үзүүлж үг хэлдэг. Энэ удаа Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж ээжүүдэд хандан баяр хүргэж үг хэлэхдээ “Ямар ч үед ээжүүдийн зовлонгийн дэргэд байна” хэмээн амлав. Тэрээр “Би гуравдугаар сарын 8-нд төрсөн өдрөө тэмдэглэдэг. Энэ өдөр би төрсөн юм гэнэ лээ. Тэгэхээр ээж минь намайг эх хүнийг ойлгож, зовлонг нь мэдэр гэж энэ өдөр төрүүлсэн болов уу гэж боддог” гэв.
Ээжүүдийн баяр хүндлэл дүүрэн, хайр талархлаар амьсгалсан хэзээ ч мартагдахгүй дурсгалт мөчүүдийн нэг болж хүн болгоны зүрх сэтгэлд үлддэг. Тиймээс ч Соёлын гавьяат зүтгэлтэн, яруу найрагч Ш.Гүрбазар энэ баярт оролцож байгаагаа “Мянган ээжийн өмнө шүлэг уншина гэдэг мянган бурхны өмнө шүлэг уншихтай адил гэж билэгшээж байна” хэмээн тодотгов. “Орчлонгийн сайхан хүүхнүүд” дуугаар баярын мэндчилгээ дэвшүүлсэн гавьяат жүжигчин Г.Эрдэнэбат чуулга уулзалтад оролцож буй ээждээ болон Монголын мянга мянган ээжүүдэд дуугаа зориулж байгаагаа онцолж байлаа. Мөн “Эрүүл, идэвхтэй амьдрал” ТББ-ын залуус архинаас татгалзаж, ээжийгээ баярлуулахаар шийдсэнээ дуулгасан нь гэнэтийн бэлэг байв.
“Мянган ээжийн чуулга уулзалт”-ын үеэр “Одонт эхчүүдийн холбоо”-ноос санаачлан олон хүүхэд төрүүлж өсгөхийн зэрэгцээ нийгэмдээ үр бүтээлтэй ажилласан ээжүүдэд “Хатан ээж” шагнал гардуулдаг. Энэ жил 12 хүнд өргөмжлөл гардууллаа. “Оюунлаг хатан ээж” Г.Долгорсүрэн, “Буянт хатан ээж” М.Долгоржав, “Сүүн сэтгэлт хатан ээж” Д.Дашдолгор, “Ачлалт хатан ээж” Ц.Цэрэндулам, “Хичээнгүй хатан ээж” Н.Тогоо, “Хөдөлмөрч хатан ээж” Г.Энэбиш, “Энэрэлт хатан ээж” Б.Тунгалаг, “Асралт хатан ээж” Л.Хишигжаргал, “Элбэрэлт хатан ээж” Д.Ичинхорлоо, “Авьяаслаг хатан ээж” Я.Бадамцэцэг, “Уран хатан ээж” Р.Отгонбат, “Ухаант хатан ээж”-ээр Ш.Лхамхүү нар тодорлоо. Мөн төрдөө үр бүтээлтэй ажиллаж ирсэн ч олон хүүхэд төрүүлж өсгөх гээд хөдөлмөрөө үнэлүүлж чадаагүй ээжүүд олон байдаг. Тэдэнд тухайн салбарынх нь шагналыг олгуулахад “Одонт эхчүүдийн холбоо” анхаарч байдаг. Энэ удаа боловсролын салбарт олон жил үр бүтээлтэй ажилласан О.Төрбат, В.Дулмаа нар боловсролын тэргүүний ажилтан цол тэмгээр шагнууллаа. Жил жилийн чуулга уулзалт “Монголын үрс маш олон болтугай”, “Ээжүүд үр хүүхдээ оюунлаг болгож өсгөж хүмүүжүүлье” уриан дор болдог. Монголчууд олуулаа болох нь төрийн алтан хайрцагны бодлого гэдгийг ч зохион байгуулагчид энэ жил ихээхэн онцолж байлаа. Тэгэхээр ирэх жил буюу дараагийн чуулга уулзалт хүртэл ээжүүд санал, санаачилга гарган, зорилтоо тодорхойлж, төр, засагт асуудал болгон дэвшүүлж бас шийдүүлж хийж бүтээсэн олон ажил, үр дүнтэйгээр 2014 оныг угтах биз ээ.a
