Б.БАРС
АНУ-ын Төрийн департаментаас олон улсын эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах өдөр буюу жил бүрийн Мартын 8-нд дэлхийн зоригт 10 бүсгүйг шалгаруулан шагнадаг юм. Тус шагналыг анх 2007 онд тухайн үед АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн даргаар ажиллаж байсан Кондолиза Райс санаачилжээ.
Энэ жил манай хойд хөршийн эрэн сурвалжлах сэтгүүлч Елена Милашина, урд хөршийн Түвдийн өөртөө засах орны зохиолч, “Үл харагдах Түвд” блогийн хөтлөгч Цэрэн Осор, Афганистаны армийн анхны эмэгтэй офицер Малалай Бахадури, нийтийн тээвэр дотор зэрлэгээр хүчиндүүлснийхээ дараа Энэтхэгт эмэгтэйчүүдийн эрхийн төлөө хөдөлгөөнийг идэвхжүүлэх гэж тууштай тэмцсэн Нирбхаяа, Египетийн “Эрхээ эдлэе” байгууллагын зохицуулагч Самира Ибрахим нараас гадна Сомали, Гондурас, Нигери, Сири, Вьетнамын бүсгүйчүүд тус шагналыг гардахаар болсон байна. Хүний эрх, хүйсийн эрх тэгш байдал, нийгмийн хөгжил дэвшлийн төлөө тууштай тэмцэгч зоригт эмэгтэйчүүдэд олгодог тус шагналыг энэ сарын 8-нд АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга Жон Керри гардуулах ажээ.
ОХУ-ын “Новая газета” сонины эрэн сурвалжлах сэтгүүлч Елена Милашинагийн хөндөөгүй нийгмийн хурц сэдэв гэж бараг үгүй. Хар тамхины хууль бус эргэлт, терроризмын тархалт, байлдааны ажиллагаа, сэтгүүлчдийн аллага, арьс өнгөөр гадуурхах явдал, хүний хулгай, харгис хэрцгий тамлалт гээд олон сэдвээр бичсээр иржээ. Түүнийг хүний эрхийг тууштай хамгаалагч гэж үздэг билээ.
Төрийн эрх мэдэлтнүүд, бизнесийн бүлэглэлүүд, хувь хүмүүсийн зүгээс байнга сүрдүүлэн заналхийлдэг ч тэрээр тэмцлээ орхилгүй шүүмжлэлт нийтлэлүүдээ бичсээр өнөөг хүрчээ. Елена Милашина мэргэжил нэгт Анна Политковскаягийн хамт Умард Кавказад хүний эрх хэрхэн зөрчигдөж буй талаар цуврал нийтлэл гаргаж байсан нэгэн. Алан хядагчид 2006 онд Бесланы дунд сургуулийн сурагчдыг барьцаалсан эмгэнэлт үйл явдлыг сурвалжилж байхдаа хэсэг хүмүүсийн дайралтад өртөж золоор амьд гарсныхаа дараа ч үйл хэргээ үргэлжлүүлэн Анна Политковскаягийн аллагын талаар шуугиан тарьсан нийтлэлээ олон нийтэд дэлгэж байв.
Мятрашгүй тэмцэгч тэрээр 2009 онд Олон улсын хүний эрхийн байгууллагын дээд шагналыг хүртэж байжээ. Үүнээс жилийн дараа сэтгүүлч бүсгүй “Путин зайлах хэрэгтэй” гэсэн гарчиг бүхий нийтлэл бичсэн нь ОХУ-ын сөрөг хүчнийхний уриалгын санаачлагчдын нэг болсон юм. Түүнийг Москвагийн ойролцоо Балашиха хотод өнгөрсөн оны дөрөвдүгээр сард явж байхад хэсэг этгээд дайран зэрлэгээр зодон дээрэмджээ. Тархи толгойндоо гэмтэл авч шүдээ цөм цохиулсан түүн дээр цагдаагийн эргүүл цаг гаруйн дараа ирсэн ч зохих тусламж үзүүлээгүй гэдэг. Цагдаагийн газар болсон үйл явдлыг дээрэм байсан гэж дүгнэсэн ч сэтгүүлч бүсгүй үүнд итгээгүй юм. Тэрээр мөрдөн байцаагчдыг нотлох баримтуудыг хуурамчаар бүрдүүлэн гэмт хэрэгтнүүдтэй сүлбэлдсэн гэж мэдэгдсэн ажээ. Энэ хэрэг одоог хүртэл шийдэгдээгүй билээ.
