Х.МОНГОЛХАТАН
“Ижий эх орон” нэртэй бие даасан гурав дахь тоглолтоо энэ сарын 7-нд хийхээр төлөвлөж буй эгч дүү хоёр Хишгээгийн нэг болох Соёлын тэргүүний ажилтан дуучин Ж.Хишигсүрэнг дугаарын зочноор урьж ярилцлаа.
-“Ижий эх орон” гээд сайхан дуугаараа тоглолтоо нэрийджээ. Эхчүүд, эмэгтэйчүүдийн магтаал гэж ойлгож болох уу?
-Олон улсын эмэгтэйчүүдийн баярыг тохиолдуулан хөгжмийн зохиолч, СУИС-ийн багш Д.Цэцэрлэгийн ая, Е.Чулууны үг “Ижий эх орон” нэртэй шинэ дуугаа дүү Ж.Хишигдэлгэртэйгээ хамтран дуулсан.
Энэ сайхан дууг дуулсандаа баярлан билэгшээж байгаа. Дууныхаа клипийг “XIII зуун” цогцолборт хийсэн. Монгол ахуйг, энэ сайхан эх орноо харуулсан. Өөрсдөө эртний хатдын хувцсыг өмсөөд зураг авахуулж байхдаа омогшиж, бахархаж байлаа.
Эмэгтэй хүнийг гоо үзэсгэлэн, сүр жавхлантай, ихэмсэг харагдуулдаг гайхалтай хувцас гэдгийг мэдэрсэн. Олон хүний хүч хөдөлмөр шингэсэн сайхан клип болсон. Өнөөдрөөс телевизүүдээр цацагдаж эхэлнэ. Хүн бүр ээжийгээ эх оронтойгоо зүйрлэдэг. Тиймээс бид хоёр дуугаараа омогшиж, хатан ухаант эхчүүд, эмэгтэйчүүддээ зориулан “Мартын-8”-ны урд өдөр хоёр хэсгээс бүрдсэн “Ижий эх орон” тоглолтоо хийх гэж байна.
-Та хоёрыг “эгч дүү Хишгээ” гэдэг. Харин хаана, ямар байгууллагад харьяалагддаг уран бүтээлчид болохыг мэдэх хүн цөөн байх?
-Бид чөлөөт уран бүтээлчид. Би 2006 онд СУИС-ийг ардын жүжигчин Б.Жамъяанжав багшийн удирдлага дор дуурийн дуулаачийн мэргэжлээр төгссөн. Харин дүү Ж.Хишигдэлгэр маань 2010 онд энэ ангийг гавьяат жүжигчин А.Дашпэлжээ багшийн удирдлага дор төгссөн. Сургуулиа төгссөнөөсөө хойш дүүтэйгээ хамтран уран бүтээлээ хийж Япон, Хятад зэрэг оронд тоглосон.
-Уран бүтээлээ ямар чиглэлээр хийж байна?
-Уран бүтээлээ аль болох мэргэжлийн төвшинд хийхийг хичээдэг. Энэ нийгэмд ямар чиглэл, урсгалын дуу дутуу байна гэдгийг эрэлхийлж нэгэн хэвийн уран бүтээлээс зайлсхийдэг.
Аль болох мэргэжлийн попопера чиглэлээр дуулдаг. Тиймээс тоглолт маань хоёр хэсгээс бүрдэж байгаа юм. Эхний хэсэг Монголын мэргэжлийн түвшинд дуулагддаг дуунуудаас бүрдэнэ. Хоёрдугаар хэсэгт гадаадын сонгодог, попоперо чиглэлийн дуунууд дуулна.
-Яагаад аль нэг байгууллагад ажилладаггүй юм бэ. Чөлөөт уран бүтээлч байх нь илүү байна уу?
-Сургуулиа төгссөнөөсөө хойш ДБЭТ-т орох хүсэл мөрөөдөлтэй явсан ч сапрон хоолойны орон тоо байхгүй гэсээр өдий хүрч байна. Тиймээс нэгэнт энэ мэргэжлийг сонгосон, хүсэл мөрөөдөлтэй учраас өөрийнхөө төлөө өөрөө л явах ёстой гэж үзээд 2006 оноос хойш уран бүтээлээ хийж ирлээ.
-Энэ хугацаанд хэр олон уран бүтээлтэй болов. Цомог гаргаж, хоёр ч тоглолт хийгээд амжсан байх аа?
-Бидний урын санд 80 орчим дуу бий. Бид хоёр “Учиртай гурван толгой” дуурийн шилдэг дүрийн тавдугаар уралдаанд оролцоод Нансалмаа, Хоролмаагийн дүрээр дэд, тэргүүн байрын шагнал эзэлсэн.
Түүний дараа 2009 онд ДБЭТ-ын тайзнаа хоёр багшийгаа оролцуулаад “Учиртай гурван толгой” дууриар анхны тоглолтоо хийсэн. 2010 онд “Бодол шиг өдрүүд” нэртэй хамтарсан шинэ цомгоо гаргаад, цомгийн баяр болгон хоёр дахь бие даасан тоглолтоо “Аса” циркт хийсэн. Удахгүй гурав дахь тоглолтоо үзэгчдэд хүргэхэд бэлэн боллоо. Хоёулаа тус, тусдаа цомгийнхоо ажилд орчихсон байгаа. Дүү Ж.Хишигдэлгэр маань попопера чиглэлээр, би Монголынхоо сонгодог дуунуудаар цомог гаргах гэж байна. 
-Ихэнх дуучид эрэгтэй, эмэгтэйгээрээ хослон дуулдаг. Харин та хоёрын хувьд эгч дүү дуучид гэдгээрээ онцлогтой. Яагаад дүүтэйгээ хамтрах болов?
-Бид гурав, таван настайгаасаа хамт дуулж эхэлсэн. Аав, ээж минь хэдий урлагийн хүмүүс биш боловч биднийг урлагийн замд хөтөлж оруулсан. Дүү маань хуульч мэргэжилтэй хэдий ч сонирхлоо даган СУИС-д суралцсан. Хамтдаа “Учиртай гурван толгой” уралдаанд амжилттай оролцож, ДБЭТ-т тоглолтоо хийснээсээ хойш хамтран уран бүтээлээ хийх болсон. Бидний анхны хамтарсан дуу “Бодол шиг өдрүүд” юм.
-Эгч дүүс хамтран дуулахад ололттой тал олон байдаг биз. Харин хэцүү зүйл байх юм уу?
-Эгч дүүс юм болохоор бие, биенээ маш сайн ойлгоно. Гэхдээ би мэргэжлийн сонгодог дуунуудад дуртай байхад дүү маань поп чиглэлийн дуу дуулах гэнэ. Гэвч сайхан уран бүтээл хийхийн тулд эцсийн зорилго нэг учир аль болох сэтгэл нэгдэн хамтран зүтгэдэг. Мэргэжлийн түвшний, чанартай дуу хийхийн тулд цаг хугацаа их зарцуулдаг.
-Гадаадад очиж тоглодог гэсэн. Ямар шугамаар явдаг юм бэ?
-Бид Эзэн хааны шагнал гардуулах ёслолд дуулахаар Японд уригдсан юм. Гэтэл тэнд бидний тоглолтыг үзсэн хүмүүс олон газраас ирж дуулаач гэж урьсан. Хонда группийн 30 жилийн ойн арга хэмжээнд хүртэл дуулсан. Тэнд өөрсдийн уран бүтээлүүдээс гадна, гадаадын сонгодог бүтээл ари, романс дуулдаг. Монголынхоо сонгодог урлаг болсон уртын дуугаа ч сонирхуулдаг. Уран бүтээлч хүмүүс бүх жанраар дуулдаг хөрвөх чадвартай байх ёстой. Тиймээс хичээж л байна.
-Охид нь хамтдаа уран бүтээл хийгээд олон сайхан уран бүтээлээ үзэгчдэд хүргэж байгаад аав ээж, гэр бүлийнхэн нь баярлаж, бахархдаг байх?
-Аав минь бурхан болсон. Ээжийгээ олон сайхан дуугаараа баясгаж явахыг хичээдэг. Бидэнд үнэтэй зөвлөгөө өгдөг үнэнч зөвлөгч бол ээж минь юм. Бид эхээс гурвуулаа. Бид хоёрын доор нэг эрэгтэй дүү бий. Дүү маань бас ижил мэргэжилтэй. СУИС-ийг дуурийн дуулаачийн мэргэжлээр Ардын жүжигчин А.Долгорын удирдлага дор төгссөн.
-Гурван хүүхэд нь гурвуулаа дуурийн дуучин гэхээр танай удамд энэ авьяасыг өвлүүлсэн дуучин байжээ?
-Манай ээжийн ээж дуучин хүн байсан. Аав маань ч дуулж хуурддаг, бөх барилддаг мундаг хүн байсан даа. Мэдээж удам дамжсан авьяас бидэнд өвлөгдсөн байх.
-Айлын том охин амьдралын гараагаа хэрхэн эхлэнэ, дүү нар нь дагадаг гэдэг. Таны хувьд урлагийн хүн болох сонголтыг хэзээ хийсэн бэ?
-Би багаасаа л дуучин болох хүсэлтэй охин байлаа. Тиймээс өөр мэргэжлийн тухайд огт бодож байсангүй. Багынхаа мөрөөдлийг биелүүлж СУИС-д шалгалт өгсөн. Тэр үед уртын дуу, эстрад дуу, опера гэсэн гурван анги байсан. Эстрад дууны ангид нь шалгуултал намайг анги андуурсан байна гэсэн. Тэгээд оперо ангид нь тэнцсэн. Миний хоолойн тавилт оперо чиглэлийнх байсан юм билээ.
-Уран бүтээлч хүнд олон сайхан мөрөөдөл, зорилго байгаа байх. Та хоёр тус тусдаа уран бүтээл хийх бодол байна уу?
-Мэдээж уран бүтээлээ хийгээд явна. Монголын урлагт, энэ нийгэмд ямар жанр дутуу байна, түүнийг нь эрэлхийлж, олж хүмүүст хүргэхийг хичээнэ.
Мөн зөвхөн уран бүтээлээрээ амьдрах хэцүү учраас хувийн бизнес хийх бодолтой байгаа. Уран бүтээл хийхэд чамгүй мөнгө шаардагддаг учраас өөрсдөө олохыг бодно доо. Тэгэхгүй бол нэг уран бүтээл хийх гэж ах дүүсээ гуйж, тэдний дэмжлэг тусламжаар босгодог юм.
-Урлагийн хүний жаргал юундаа байдаг юм бол. Та дуулж байхдаа юу мэдэрдэг вэ?
-Ер нь урлагийн хүн гэдэг өөрийнхөө хийж буй уран бүтээлээс авч болох бүхий л гоё сайхан зүйлийг мэдэрдэг. Урлагийн хүн байна гэдэг асар их хариуцлага. Эхний ээлжинд ур чадвараа хөгжүүлэх хэрэгтэй. Үүнээс гадна биеийн галбир, гоо сайхандаа анхаарах хэрэгтэй юм.
Мэдээж хэцүү үе бас байлгүй яах вэ. Шантрах үе ч бий. Заримдаа дуугаа дуулж чадахгүй үе тохиолдоно. Дуучин хүн чинь үргэлжийн мөнх дуугаа гоё дуулна гэж байхгүй.
Бид хоёр ч бас дуурийн дуулаачийн мэргэжлээр төгссөн болохоор мэргэжлийн том дуунуудаа сайн дуулахыг эрмэлзэж, өөрөөсөө их хүч гаргадаг. Гэхдээ тэр зовоож дуулсан дууныхаа ард гарахаараа их аз жаргалтай болчихдог. Тэр дуугаараа хөглөгдөж, энерги авч явдаг даа.
-Уран бүтээлч хүний ар гэр үүрэг хариуцлага өндөртэй байдаг. Та гэр бүлийнхнээ танилцуулаач?
-Нөхөр охины хамт амьдардаг. Нөхөр маань уртын дууны багш. Одоо мэргэжлээрээ ажиллаж байгаа. Миний хань мэргэжилдээ үнэнч даруухан хүн байдаг.
