Манай улсад сүүлийн жилүүдэд  нүдний хараа  муудах өвчлөл нэмэгдэж байгааг мэргэжлийн эмч хэлж байна. Ялангуяа, хүүхэд, залуучуудын олонхи нь нүд аргаж нулимс гоожих зэрэг анхны шинж тэмдэг илэрсэн үед амбулаториор үзүүлдэггүй, эмчийн хэлсэн заавраар эмээ  уухгүй орхидог. Үүнээс болж нүдний өвчин, хараа муудах эрсдэл газар авч байгааг шүүмжилж байна. Энэ тухай Эх хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төвийн Нүдний мэс заслын тасгийн тэргүүлэх зэргийн эмч, анагаах ухааны доктор, профессор  М.Алтанхүүтэй ярилцлаа. 

ХУРЦ ҮЗҮҮРТЭЙ ЗҮЙЛС, ХИМИЙН НАЙРЛАГАТАЙ БОДИСООС ХҮҮХДЭЭ ХОЛ БАЙЛГА

-Сүүлийн үед хүүхэд, багачуудын дунд хараа муудах өвчлөл эрс нэмэгдэж байна гэж эмч мэргэжилтнүүд ярьж байна. Энэ юутай холбоотой вэ. Мөн ЭХЭМҮТ-ийн Нүдний мэс заслын тасагт эмчлүүлж байгаа хүүхдүүдийн олонхи нь ямар шалтгаантай ирж байна?

-Хүүхдийн нүд­ний гэмтэл төрөл бүрийн шалтгаантай тохиолддог. Үүнээс болж хүүхдүүд хараа алдах, сохрох, хүнд гэмтлийн үед харах эрхтэнээсээ салах тохиолдол нэлээд байгаа нь эмч мэргэжилтнүүд бидний сэтгэлийг эмзэглүүлсэн чухал асуудал болоод байна.

Манай нүдний мэс заслын тасагт жилдээ 850-1000 орчим хүүхэд хэвтдэг. Түүний 17-18 хувь нь нүдний гэмтлийн улмаас хэвтэн эмчлүүлж байна.

-Тэгвэл элдэв янзын өвчин эмгэгээс үүдэлтэй биш гол төлөв гадны нөлөөтэй бэртэл гэмтэл  авдаг байх нь ээ.Тоглож байхдаа нүдээ гэмтээдэг гэсэн үг үү?

-Тэгж ойлгож болно. Бид энэ чиглэлээр судалгаа хийхэд энэ төрлийн гэмтэл нь гол төлөв дулааны улиралд хүүхдүүд гудамж талбайд тоглох үед илүүтэй тохиолддог болох нь ажиглагдсан. Тиймээс хүүхэд багачуудыг  зүй бус тоглоомоор тоглохгүй байхыг анхааруулж байна.

-Эцэг, эхчүүдийн дийлэнхи нь  хүүхдээ тоглож байхад анзаардаггүй. Тиймээс та бага насны хүүхдүүдэд нүдний гэмтэл үүсгэж байгаа  ямар тоглоом байгааг хэлж өгөөч. Магадгүй, зарим аав, ээж санаа авах байх?

-Хүүхдүүд гэрийн нөхцөлд ахуйн зүйлээр оролдох, мөн хүүхдийн цэцэрлэг, сургууль, гудамж талбайд  гаргадаг болгоомжгүй үйлдлүүдээс болж  бэртэж гэмтэх нь их байна. Мөн өөрт тохирохгүй тоглоом тоглосноос болж нүдээ гэмтээж байна. Тиймээс ээж, аавууд хүүхэддээ “Тоглоход учир бий” гэдгийг хэлж ойлгуулах нь чухал. Хүүхдүүдэд нүдний гэмтэл үүсгэж байгаа зарим зүйлийг дурьдвал, сүүлийн үед хүүхдүүдийн дунд нэлээд эрэлт хэрэгцээтэй тоглоомонд тооцогддог  шүгэлддэг чавх, үрлэн сумтай буу зэргээс болж  нүдээ гэмтээж байна. Мөн хүүхэд хордож болох, нүд ам руугаа оруулж болзошгүй зүйлсээс хол байлгах хэрэгтэй. Тухайлбал,  наалдан пад цавуу, гэр ахуйн цэвэрлэгээний зориулалттай шил арчигч, хивс цэвэрлэгч, химийн найрлагатай уусмалуудаас хол байлгах хэрэгтэй. Хурц үзүүртэй зүйлс, зүү, хутга, шилний хагархай, тэсэрч дэлбэрэх бодисоос хүүхдийг байнга хамгаалж байх нь чухал. 

ЗУРАГТ, КОМПЬЮТЕР ҮЗЭХДЭЭ ДЭЛГЭЦНЭЭС 45-60 СМ-ИЙН ЗАЙТАЙ СУУГААРАЙ

-Бага насны хүүхдүүд дунд нүдний өвчлөл үүсгэж байгаа зүйл нь зурагт, компьютертай бас холбоотой байх. Өдөржингөө телевизор ширтээд хүүхэлдэйн кино үздэг хүүхэд олон байдаг шүү дээ?

 -Тэгэлгүй яахав, орчин үед компьютер техникийг бүтээхэд эрүүл ахуйн талаас нь хангалттай их зүйлийг бодолцож хийж байгаа ч компьютерийн дэлгэцтэй ажиллах нь хүний харах үйл ажиллагаанд шууд болон шууд бусаар нөлөөлж байгааг судлаачид тогтоосон байдаг. Тиймээс зурагт, компьютер үзэхдээ дэлгэцнээс 45-60 см-ийн зайтай сууж үзэх хэрэгтэй. Ялангуяа, компьютер дээр суухдаа дэлгэцийн дээд хэсэг хүний нүдний төвшинтэй ойролцоо өндөртэй байхаар сонгож авах нь чухал. Мөн бөхийлгөж, гэдийлгэж, эргүүлж болдог, дүрс гэрлийнх нь хэмжээг тохируулдаг тийм дэлгэц сонгох хэрэгтэй. Дээр нь ажлын байрандаа байгалийн гэрлийг аль болох их тусгавал бүр сайн.

-Хүмүүс нүд ядарлаа гэж их ярьдаг. Тиймээс та нүд аргах, чилж өвдөх үед хийх дасгал хэлж өгөөч?

-Нүдний төрөл бүрийн дасгал байдаг. Тэдгээрээс ганц нэг зөвлөгөө хэлж өгье. Нүдний төвийн харааг сайжруулах дасгал гэж бий. Энэ дасгалыг хийхдээ амаа жимийн суугаад  хүчтэй амьсгал авч гаргана. Энэ үед уушгинд агаарын солилцоо сайжирч, булчинг сулруулдаг. Нүдний булчингууд суларахад төвийн хараа сайжирдаг. Мөн нүд чийрэгжүүлэх дасгал байна. Өглөө босоод нүдээ аниад бүх тал руугаа хөдөлгөнө. Мөн нүдээ аниад эргүүлнэ. Энэ хоёр дасгалыг 10 удаа хийнэ. Дараа нь дахиад хүчтэй аниад нээнэ. Түүнчлэн хүйтэн усаар нүүрээ угаах, хагас аяга усанд цай хийж буцалгаад бүлээн болгож цайг дусаах зэрэг энэ таван дасгалыг өдөрт хоёр удаа, өглөө оройд хийгээд байвал нүд эрүүл чийрэг болно.