Сүхбаатар дүүргийн Эрүүл мэндийн нэгдлийн Нөхөн үржихүйн ахлах эмч, анагаах ухааны магистр, тэргүүлэх зэргийн эмч Г.Энхтуяатай умайн хүзүүний хавдрын талаар  ярилцлаа.

-Эмэгтэй­чүүдийн дунд умайн хү­зүүний хавдар ихэсч байгаа нь сэтгэл эмзэглүүлэх боллоо. Энэ юутай холбоотой вэ?

-Умайн өмөнгийн урь­дал олон хүчин зүйлээс шалтгаалдаг. Нэгдүгээрт, анхны сарын тэмдэг хэт их эрт ирэх. Хоёрдугаарт, бэлгийн амьдралын онцлог, олон хавьтагчтай байх, халдварт өвчнөөр өвдөх, гэр бүлийн гадуурх бэлгийн харьцаанд байдаг хүмүүс ихэвчлэн бэлгийн замын халдварт өвчнөөр өвдсөнөөр умайн хүзүүний урьдлаар өвчлөх нь өндөр. Гуравдугаарт, нөхөн үржихүйн үйл ажиллагаатай холбоотой.

-Энэ өвчний үед ямар зовиур, шинж тэмдэг илэрдэг юм бэ?

-Умайн хүзүү битүү эрхтэн. Хэр баргийн өв­дөлт зовиур өгдөггүй. Ха­рин хавдар болсон тохиол­долд ууц, нуруугаар өвдөх, цагаан юм их гарах, эвгүй үнэртэй болох зэргээр илэрнэ. Яг урьдлын үедээ гайгүй. Сүүлийн үед манай эрүүл мэндийн бүх нэгдэлд умайн хүзүүний урьдал өвчнийг эрт илрүүлж байгаа. Үүнд товлолт нас заагаад нөхөн үржихүйн насны бүх эмэг­тэй­чүүдийг хамруулсан. Тухайлбал, 30, 33, 36, 39, 42...гэсэн насанд умайн хүзүүний урьдал өвчний хавдрыг илрүүлэхийн тулд үнэ төлбөргүй үзэх компанит ажлыг өнгөрсөн оны зургадугаар сараас эхлэн зохиож байна. Хамгийн гол нь нөхөн үржихүйн товлолт нас заасан тохиолдолд өрхийн эмч нар хүмүүсээ дуудаад урьдчилан сэр­гийлэх үзлэгт хамруулан эсийн шинжилгээ авч байгаа. Эсийн шинжилгээ аваад хариу нь ямар нэг өөрчлөлттэй гарсан то­хиолдолд дүүргийнхээ Эрүүл мэндийн нэгдэлд ирээд эмэгтэй­чүүдийн тусгай кабинетэд ирж эдийн шинжилгээ өгч хавдар байна уу, үгүй юү гэдгээ баталгаажуулна. Уг нь эмчилгээ авдаг өв­чин. Манайхан ихэвчлэн хүндэрсэн хойно нь үзүүлдэг.

-Эсийн шинжилгээ өгөөд ямар хуга­цааны дараа хариу нь гардаг юм бэ?

-Улсын хэмжээнд хийж байгаа болохоор удна. Сонгинохайрхан дүү­рэгт гэхэд 32 өрхийн эмнэлэг байна. Эсийн шинжилгээний хариу гарлаа гэхэд халдварт бус өвчнийг хариуцсан нэг хүн бий. Түүнд бүх хариу нь ирдэг. Хариу дот­роосоо өөрчлөлттэйг нь авч өрхийн эмч нарт “Танай хорооны тэр хүний хариу өөрчлөлттэй гарсан байна” гэж мэдээлэхэд манай эмэгтэй­чүүдийн кабине­тэд ирнэ. Дахин нягталж үзэх онцлогтой. Эмэг­тэй­чүүдийн кабинетэд Гер­маны сүүлийн үеийн аппаратаар эсийн онош зөв байна уу гэдгийг том­руулж харна. Хоёр урвал тавиад өөрчлөлт өгсөн бай­вал тухайн хэсгээс эд авч Хавдар судлалын үндэсний төв рүү явуулдаг. Манайд таван мянга гаруй эмэгтэй урьдчилан сэр­гий­лэх үзлэгт хамрагд­санаас 10 хавдар илэрсэн. Хавдар илэрсэн хүмүүс Хавдар судлалд очиж эм­чилгээ хийлгэнэ. Харин умайн хүзүүний урьдал өвчний өөрчлөлтийг бид эмчилдэг. Хавдрын урьдлыг гурван шатаар авдаг. Анхан шатыг дүүр­гийнхээ хэм­жээнд эмэг­тэй­чүүдийн эмч нь ха­риуцна. Хоёр­дугаар ша­танд хавдар суд­лалд очдог. Залуу охидууд ч гэсэн эмэгтэйчүүдийн эмчид үзүүлж, мазокын шин­жилгээ өгөх хэрэгтэй. Ер нь эсийн шинжилгээ өгөхөд буруудахгүй.

 -Умайн хүзүүний өмөн үүсэхэд ямар нэг суурь өвчин нөлөөлдөг үү?

-Өмөн үүсгэдэг суурь өвчин гэж байдаг. Улайлт, салст ур­вах юм. Энэ нь үр хөн­дүүлэх, олон төрсөн эх­чүүдийн умайн хүзүүний цагираг булчин гэмт­сэнээс үүсдэг. Умайн хү­зүүний цагаарал, ур нь хавдар үүсэх гол хүчин зүйл болдог юм. Үрэвслийн зэрэглэл гэж бий. Хэд­дүгээр зэрэгтэй байна, мөөгөнцөр, үтрээний болон нянгийн гаралтай үрэвсэл байна уу гэдгийг мазокын шинжилгээгээр мэдэж болно. Мөөгөнцөр бас үрэвсүүлдэг. Энэ нь үтрээгээ үрэвсүүлж за­гатнах, хорсох зэргээр илэрнэ. Зарим тохиолдолд цагаан юм тараг шиг, ээдэмцэр маягийн ялгадас гарна. Тухайлбал, мөө­гөнцрийн үед ийм эм­чилгээ хийнэ гэдэг ч юм уу, трихомонад, заг хүйтний үед бэлгийн замын стандарт эмчилгээ хийдэг. Яагаад гэвэл өөр өөр үүсгэгчээр үүссэн байдаг. Умайн хүзүүний шархлаа ямар нэг үрэвс­лээс үүсдэг. Тэр үрэвслээ зөв оношлуулах ёстой. Үтрээний үрэвсэл мөн үү, ямар үүсгэгчээр үүсгэгд­сэн бэ гэдгийг тогтооно.

-Үүнээс хэрхэн урьд­чилан сэргийлэх вэ. Энэ талаар зөвлөгөө өгөхгүй юү?

-Хамгийн гол нь олон хавьтагчгүй, бэлгийн замын халдварт өвчнөөр өвчлөхгүй байх хэрэгтэй. 30-аас дээш насны эмэг­тэйчүүд жилд нэг удаа умайн хүзүүний эсийн шинжилгээнд хамрагдсан тохиолдолд энэ өвчнөөс сэргийлж чадна. 

-Хүмүүс эм их ууснаас болж мөөгөн­цөрт­чихлөө гэдэг. Энэ үнэн үү?

-Мөөгөнцөр үүсэх шалт­гаан олон янз. Хү­мүүс антибиотекийг ха­маагүй дур мэдэн хэрэг­лэснээс мөөгөнцөр үүсч байна. Антибиотек нь хүний дархлалыг даран­гуйлж байдаг. Мөөгөнцөр дархлаа суларснаас бий болдог. Мөн чихрийн өвч­н­өөр өвчилж байна. Гармоныг замбараагүй хэрэглэснээс ч үүсч болно. Хамгийн гол нь хувь хүн өөрийнхөө эрүүл мэндэд санаа зовж, энэ талын мэдлэгтэй болсноор эрүүл явах боломж бий. Манай нөхөн үржихүйн кабинет бэлгийн замын болон умайн хүзүүний өмөнгийн урьтал гэхгүйгээр жирэмс­нээс хамгаалах бүх зөвлөгөөг өгдөг.