Ч.ҮЛ-ОЛДОХ
Японы Ерөнхий сайд Шинзо Абэгийн манай улсад хийсэн айлчлалыг тус улсын хэвлэлүүд хэрхэн тоймлож байгаа талаар Япон судлаач, орчуулагч О.Жаргалсайхантай ярилцлаа.
-Та Японы Ерөнхий сайд Шинзо Абэгийн өөрийн улс төрийн амьдралын түүхийг бичсэн “Миний уугуул чанар” номыг орчуулсан. Тэгэхээр түүний манай улсад хийсэн айлчлалыг Японы хэвлэлүүд юу гэж онцолж байгааг сонирхож уншсан байх. Тэр талаар яриагаа эхэлье?
-Японы хэвлэлүүдийг байнга уншдаг. Тэндхийн өдөр тутмын сонинууд Шинзо Абэг Монголд айлчлахаас өмнө болон түүнийг Улаанбаатарт хөл тавихтай зэрэгцээд мэдээллийг тал бүрээс нь тоймлон хүргэсэн байна. Тухайлбал, “Ёомиүри” сонины өнөөдөр /өчигдөр/ -ийн дугаарт сонирхолтой өгүүлэл гарчээ. Түүнд Шинзо Абэ, Н.Алтанхуяг нарын хооронд болсон яриаг тоймлосон байна. Монголын эрчим хүчний салбарт “ТЭЦ-IV”-ийг өргөжүүлэн засварлахад 4.2 тэрбум иений буцалтгүй тусламж олгохоор эхэлсэн тэдний ярианд Монгол, Японы эдийн засаг, хамтын ажиллагааг эрч-санаачилга гэсэн хоёр үгээр илэрхийлснийг тус сонин онцолсон байна. Байгаль орчин, нийслэлийн агаарын бохирдлын талаар бас хамтын ажиллагаагаа бэхжүүлэх аж.
Өөр нэг зүйл анхаарал татсан нь Япон, Монгол хоёр улс АНУ-тай хамтран аюулгүй байдлын бодлогодоо эрс өөрчлөлт гаргах чиглэлээр хамтран ажиллахаар санал нэгдсэн тухай онцолж байна л даа. Мөн “Yomiuri” сонины 31-ны цахим дугаарт “Гурван улс хамтын санаачилга, идэвхитэй үйл ажиллагаагаар БНХАУ-ын улс төр, эдийн засаг бусад нөлөөллийг сааруулах чиглэлээр хоёр тал хүчин чармайлт гаргах тал дээр санал нийлсэн гэсэн байна.
-Түүний Тавантолгойд баримталж буй байр суурийг нь юу гэж тэмдэглэсэн байх юм?
-Тавантолгойд Японы бизнесүүдийг түлхүү оруулна гэдэгт найдаж байгаагаа Шинзо Абэ илэрхийлсэн. Түүний хариуд Н.Алтанхуяг “Япон улсад урт хугацаанд тогтвортойгоор нүүрс нийлүүлмээр байна” гэж хариулсан бөгөөд хоёр талын эдийн засгийн хамтын ажиллагааны гэрээг түргэвчлэх байр суурьтай байгааг тус сонин тэмдэглэсэн байна лээ.
-Түүнээс гадна та “Майничи” сонинг харав уу. Тэд юу гэж тоймлосон бол?
-”Майничи” сонины гуравдугаар сарын 29-ний тэргүүн өгүүллийг харсан. Түүнд гуравдугаар сарын 27-нд Японы Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга хэвлэлийн хурал хийлгэснийг дурьдсан байна. Хурлаар “Ерөнхий сайд Шинзо Абэ 30-31-ний өдөр Монгол Улсад айлчлах бөгөөд хоёр улс нь улс төр, аюулгүй байдал, байгалийн нөөц баялгаа ашиглах асуудлыг өргөн хүрээнд хэлэлцэж, хоёр улсын стратегийн түншлэлийг бататгах айлчлал болно” хэмээн тэмдэглэжээ. Ингэж онцолсон ёсоор айлчлалын асуудлууд яригдсан байх гэж би үзэж байгаа.
-Монголын зарим хэвлэлд эрчим хүчний асуудал айлчлалын чухал сэдэв байх болов уу гэж таамаглаж байсан. Тэр талаар “Майничи” сонин асуудал хөндөж үү?
-Япон улс Атомын цахилгаан станцуудаа зогсоосноор энергийн нөөцийн хямрал нүүрлэх магадлалтай. Эрчим хүчний эх үүсвэрийг гаднаас импортлоход гурван триллон гаруй иен шаардагдаж байгаа нь эдийн засагт дарамт болж болзошгүй. Тэгвэл Монгол Улс Японд эрчим хүчний эх үүсвэр нийлүүлэхэд маш чухал улс орны нэг шүү гэж “Майничи” сонинд бичсэн байна лээ.
-Шинзо Абэгийн байр суурь ихээхэн анхаарал татаж байгаа. Тэр талаар ямар мэдээлэл байна?
-Шинзо Абэ Японд болсон хэвлэлийн хурлын үеэр юу хэлсэн нь сонирхолтой юм. “Майничи”-д бичсэнээр тэрээр “ Хоёр орны гадаад харилцааг зөвхөн хоёр орны хэмжээнд бус олон улсын төвшинд дэлхийн өндөрлөгөөс харах, стратегийн гадаад харилцаа болгож ашиглах учиртай” гэсэн байна. Энэ утгаар авч үзвэл, дөрөвдүгээр сард төлөвлөгдсөн ОХУ-д хийх айлчлал, тавдугаар сард төлөвлөөд байгаа Япон, Хятад, Солонгосын чуулга уулзалттай ямар нэгэн сэжмээр холбогдоод зогсохгүй стратегийн ач холбогдол бүхий айчлал мөн болохыг Японы томоохон хэвлэлүүд ингэж онцолжээ.
-Тэр нь ямар учиртайг тодруулахгүй юу?
-Хэдийгээр хоёр өдрийн айлчлал ч гэлээ Япон-Орос, Япон-Хятад, Япон Хойт Солонгосын гадаад харилцааны бодлогын томоохон тоглолтын эхлэл гэж ажиглагчид үзэж байгаа юм билээ.
-Шинзо Абэ туршлага дүүрэн улс төрч төдийгүй Япон улсын улс төр эдийн засгийн бодлогын цөм хүмүүсийн нэг гэж та хэллээ энэ тухайгаа тодруулна уу?
-Ганц жишээ хэлье л дээ. Одоо Японд төдийгүй дэлхий дахинаа ABENOMICS гэдэг хэллэг хүчтэй тарж байгаа.
ЛАН-ын улс төрч, парламентын гишүүн Накагава Хидеогийн анх гаргасан хэллэг л дээ. АБЭ ЭКОНОМИК гэсэн хоёр үгний нийлбэр юм. ЛАН-ын улс төрч Абэ хоёр дахь удаа Засгийн газраа байгуулахдаа эдийн засгийн бодлогоо хүчтэйхэн томоор харсан байдаг. Асар том мөнгөний зах зээл, эрчтэй санхүүгийн бодлого, иргэдийн хөрөнгө оруулалтыг хөхүүлэн дэмжих, эрчтэй хөдөлгөөнд оруулах урт хугацааны стратегийн тухай бодлого юм. Инфляцийг хоёр хувьд барих, Япон банкны тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах замаар Сангийн Яам, Япон банк, хувийн хэвшлийн хамтарсан гурвалсан фонд байгуулах зэргээр түүний бодлого үнэхээр эрч хүчтэй байгаа. Үүнийг л абэномикс гээд байна.
-Түүнээс гадна Шинзо Абэг хүний эрхийг дээдлэгч гэж үздэг нь юутай холбоотой юм бол?
-Анх Засгийн газраа байгуулахдаа хүний эрх ялангуяа Хойт Солонгост хулгайлагдсан иргэдийнхээ асуудлаар эцэг Кимтэй үнэхээр сайн тулалдсан хүн шүү дээ. Эрчтэй зоримог тэр л янзаараа манайхтай жинхэнэ стратегийн түншлэлээ хөгжүүлэхээр ирсэн бололтой.
-Тэгвэл манай улс ямар хариу барих бол. Та юу гэж харж байна?
-Манайх стратегийн түншлэлийг жинхэнэ утгаар хэрэгжүүлэхэд бэлэн эсэхийг цаг хугацаа харуулах биз.
