Стандартчиллын үн­дэс­ний зөвлөл өнгөрсөн сард Амаржих газруудад хэрэглэж байгаа нярай хүүхдийн даавуун хэрэг­лэл, өлгийн стандартыг баталсан билээ. Гэвч шинэ стандарт амьдралд хэрэг­жиж эхлээгүй л байна. Энэ стандарт бидний амьд­ралд үгүйлэгдэж бай­гааг үндэсний зөвлөлийн ээлжит хуралдаанаар Нэхмэл сүлжмэлийн стан­дартчиллын дэд хорооны удирдлагууд онцолсон юм.

Р.Бадмаанямбуу: ЭЭЖҮҮД ХҮҮХДИЙНХЭЭ ӨЛГИЙНИЙ СТАНДАРТЫГ МЭДДЭГ БАЙХ НЬ ЧУХАЛ

Нярай хүүхдийн даавуун хэрэглэл, өлгийд стандарт батлахад хэд хэдэн байгууллага хамтран ажилласан аж. Тэдний нэг ШУТИС-ийн Нэхмэлийн хүрээлэнгийн Ноос, ноолуурын чанарын сорилтын төвийн захирал Р.Бадмаанямбуугаас зарим зүйлийг тодрууллаа.

-Манайд нярай хүүх­дэд хэрэглэдэг бүтээгдэ­хүүнтэй холбоотой стан­дарт хэр олон байдаг вэ. Саяхан батлуулсан даа­вуун хэрэглэл, өлгийний стандартыг та бүхэн хэрхэн судлав? 

-Манай улсын амаржих газруудын нярай хүүхдэд хэрэглэж байгаа даавуун хэрэглэл, өлгийд стандарт байдаггүй. Янз бүрийн халдварт өвчин ихэсч, дэгдэж байгаа энэ үед ийм төрлийн стандарт зайлшгүй хэрэгтэй. Европын орнуудаас гадна Азийн томоохон гүрнүүд нярай хүүхдийн өлгий, даавууны стандартыг мөрддөг. Манайд 1986 онд баталсан ноосон болон хагас ноосон хөнжлийн стандарт л бий. Өнгөрсөн онд Нэхмэлийн хүрээ­лэнгийн багш, судлаачид амаржих газруудын нярай хүүхдэд хэрэглэж байгаа даавуун хэрэглэл, зах зээлд худалдаалж буй өл­гийн иж бүрдэлд судалгаа хийсэн. Судалгаанд Эх хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төв, Нийгмийн эрүүл мэндийн хүрээлэн, Эх хүүхдийн II дугаар амаржих газар, Орос өлгий гэх хаягтай бор­луу­лах цэгүүдийг хамруул­сан. Эмч нар болон эцэг эхчүүд худалдаж буй даавуу, өлгийний чанарт сэтгэл дундуур байдгаа илэрхийлсэн. Мөн манай зах зээлд орос өлгий байгаа ч хуурамч өлгий илүү их байгаа нь тог­тоогд­сон юм. Бид судалгааны дүнд хүүхдийн даавуун хэрэглэл, өлгийний стан­дартыг боловсруулж, ба­талж, мөрдүүлэх нь зайлшгүй шаардлагатай гэж үзсэн.

Ингээд 10 гаруй хоно­гийн өмнө Стан­дартчил­лын үндэсний зөвлөлөөр “Амаржих газарт нярай хүүхдэд хэрэглэх даавуун бүтээгдэхүүн. Техникийн шаардлага”, “Хүүхдийн өлгий. Техникийн шаард­лага” гэсэн хоёр стан­дартыг батлууллаа.

-Бид стандартгүй өлгийг нярай хүүхдүүддээ олон жил хэрэглүүлжээ. Үүний сөрөг нөлөө юу байсан бол?

-Нярай хүүхдийн өлгийг цэвэр хөвөн даавуу болон ноосоор хийдэг. Гэтэл манайд ихэвчлэн нийлэг ширхэгтэй, түүний хольцтой даавуун өлгийг ихэвчлэн хэрэглэж байна. Манай амаржих газруу­дын нярай хүүхдийн даавуун хэрэглэл, өлгий эрүүл мэндийн шаардлага хангахгүй байгаа. Мөн импортоор орлуулж ирж байгаа бүтээгдэхүүнд та­вих хяналт сул байгаагаас нярай хүүхэд арьсны хар­шил, хорт хавдартай болох аюул бидэнд ойрхон байна. Нэхмэлийн хүрээлэнгийн сорилт, эрдэм шин­жил­гээний лабораторид хийсэн шинжилгээгээр бага насны хүүхдийн өм­сөж байгаа хувцаснаас хорт хавдар үүсгэх бодис илэрсэн. Манайд импор­тоор, ялангуяа урд хөр­шөөс орж ирж байгаа за­рим хүүхдийн хувцсанд химийн хорт бодис стан­дартад заасан хэмжээнээс ихээр агуулагддаг нь тог­тоогдсон. Эдгээр бодис хүүхдийн арьс, шүлсээр дамжин харшил, хорт хавдар үүсгэх магадлал өндөр байдгийг эрдэмтэд нотолсон шүү дээ. Нялх хүүхэд аливааг амаараа мэдэрдэг болохоор хувцсаа байнга хазах, үмхэх үйлдэл хийж байдаг. Энэ үед хорт бодис биед шууд нэвтэрдэг. Гэтэл Европын орнуудад Экотекс 100 стан­дартыг өргөн хэрэг­лэж, хорт бодисын шин­жилгээ хийсэн хувцсанд аюулгүйн баталгаажуу­лал­тын тэмдэг тавьж, хэрэглэгчдийг хамгаалж байна.

-Урд хөршөөс орж ир­сэн хүүхдийн хувцасанд их хэмжээний химийн бодис агуулагдаж байгаа гэлээ. Үүнийг хэрхэн мэдсэн бэ?

-Монголд нэхмэлийн ширхэгт материал, хувц­санд чанар, аюулгүйн шин­жилгээ хийдэг хөнд­лөнгийн мэргэшсэн лаборатори Нэхмэлийн хүрээлэн бий. Тус  ла­бо­раторид шинжлүүлсэн бага насны хүүхдийн до­туур хувцас, оймсноос хорт хавдар, харшил үүс­гэх бодис зөвшөөрсөн хэмжээнээс 2-3 дахин их байсан нь илэрсэн.

-Хүмүүс хүүхдийнхээ хувцсыг ямар стандарттай байдгийг мэддэггүй. Үүнийг мэдэх энгийн жишээ юу вэ?

-Хэрэглэгчид хувц­санд хорт бодис байгааг шууд мэдэх боломжгүй. Үүнийг лабораторийн шинжилгээ хийлгэсэн эсэх, шошгон дээр чанар аюулгүйн тэмдэгтэй эсэ­хийг харж үнэлэхээс аргагүй. Тухайлбал, зал­гиур хоолой, цусны хорт хавдар үүсгэгч формаль­дегид хэмээх бодисыг хув­цасыг үрчийх, агших, ус нэвтрэх, цахилгаан­жихгүй байх зорилгоор даавуунд хэрэглэдэг. За­рим хувцаснаас өмсөх болон угаах үед будаг ихээр гар­даг. Будаг өөрөө химийн бодис. Ер нь химийн бодисын орц зөвшөөрсөн хэмжээнээс хэтэрч байвал арьсны харшил, цаашлаад хорт хавдар үүсгэх нөхцөл бүрддэг. Ээжүүд хүүх­дийнхээ өлгий, хувцас ямар стандартай байдгийг мэддэг байх хэрэгтэй. Энэ төрлийн мэдээлэл олон нийтэд хүрэхгүй байна.

БЯЦХАН ҮРСИЙН ӨЛГИЙНИЙ СТАНДАРТЫГ ХЭРЭГЖҮҮЛЬЕ 

Хүний орчлонд дөнгөж мэндлэнгүүтээ арьсыг нь загатнуулдаг, хөлөргөдөг гээд таагүй орчноор угтуулдаг бяцхан үрс минь өлгийн стандартай болоод 10 гаруй хонож байна. Гэхдээ энэ стандарт бидний, тэдний амьдралд хэрэгжиж эхлээгүй. Ямарч байсан холбогдох албан тушаалтнууд хуралдаж өлгийний стандартыг баталлаа. Аливаа стан­дартыг хэрэгжүүлэхдээ хойрго манайхан хэзээ үүнийг амьдралд ашиг­лахыг таашгүй. Харин энэ стандартыг хангасан бү­тээгдэхүүн хийх түүхий эд манайд хангалттай байгааг Ноос, ноолуурын холбоо, Нэхмэлийн хүрээлэнгийн удирдлагууд хэлж байна. Мөн түүхий эдийг үйлд­вэрлэх хүчин чадал ч бай­гааг тэд онцолсон. Харин урд, хойд хөршөөс орж ирсэн нийлэг өлгийнөөс өртөг өндөр аж. Хөвөн даавууг манайд үйлдвэр­лэдэггүй учраас импортын даавууг хэрэглэхээс өөр аргагүй. Гол нь хөвөн ба нийлэг ширхэгтийн хольцтой бус 100 хувийн цэвэр хөвөн даавуу байх шаардлагатай юм байна. Гэхдээ хүүхдийнхээ эрүүл мэндийн төлөө, Монголын хүүхдүүд стан­дарттай хувцас

хэрэглэж заншихад томчуудын хувь нэмэр чухал байгааг Стан­дартчиллын үндэсний зөв­лөлийн гишүүд сануулсан. Нярай хүүхдэд хялгасыг нь ялгасан хонины ноосон нэхмэл өлгий, цагаан, цайвар өнгөтэй, хөвөн нимгэн даавуу байхыг тогтоосон. Стандартын хэрэгжилтэд эрдэм шин­жилгээний байгууллагын оролцоо чухал. Тиймээс лабораторийн сорилт шин­жилгээгээр батал­гаажсан бүтээгдэхүүнийг зах зээлд борлуулах, нийлүүлэхийг дэмжих ар­гаар хүүхдүүдийг хамгаа­лах зохицуулалт хэрэгтэйг эмч нар хэлж байгаа юм. Харин үйлдвэрлэгчид нярай хүүхдийн даавуун хэрэглэлийг баталсан техно­логийн дагуу үйлд­вэрлэж, худалдах, худал­дан авахдаа стандартыг баримтлах нь хүүхдийн эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг хангана гэдгийг стандарт баталсан мэргэ­жилтнүүд анхааруулсан.